سجین کجاست؟

 درباره این که سجین در کجای جهان حقایق قرار دارد أقوال فراوانی وجود دارد.

ضحاک می گوید: سجین مکانی است در دل اعماق زمین.

قتاده می گوید: سجین همان انتهاء لایه هفتم زیر زمین است.

ابن عباس (رضی الله عنهما) می گوید: روح انسان گناهکار ابتداء به آسمان سوق داده می شود اما آسمان از پذیرش او امتناع می ورزد پس قعر لایه های زمین برده می شود تا به مکانی به نام سجین می رسند و در آنجا تا روز قیامت قرار میگیرند.

براء بن عازب (رضی الله عنه) روایت می کند: رسول خدا در ارتباط با موضوع روح انسان گناهکار لب به سخن گشودند و سپس فرمودند: پس از این که روح از بدن وی خارج می شود به سمت جهنم روانه می گردد به هر دسته از فرشته ها که میرسند می پرسند: این روح خبیث از آن کیست؟

می گویند: از فلان شخص است و با ناگوارترین نامی که در دنیا معروف بود از وی یاد می کنند تا این که به آسمان دنیا می رسند برایش اجازه ورود میگیرد، در نتیجه اجازه داده نمی شود، آنگاه به پست ترین لایه تحتانی زمین در مکانی به نام سجین افکنده می شود.

میان دنیا و آخرت سرای موقت به نام برزخ وجود دارد که آدمیان بعد از مرگ برای مدتی در آنجا قرار میگیرند.

«وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَى یوْمِ یبْعَثُونَ» ‏[1] در پیش روی ایشان جهان برزخ است تا روزی كه برانگیخته می‌شوند ( و دوباره زنده می‌گردند و برای سعادت سرمدی یا شقاوت ابدی به صحرای محشر گسیل می‌شوند ) .‏

تا این که به دستور خداوند قیامت بر پا میگردد و بدنهایی که در گذر زمان فرسوده گشته و متلاشی شده اند به حالت اول باز گشته و ارواح به آنان ملحق می شوند و رستاخیز پیش می آید.

خداوند طی سوره یاسین می فرماید:

قَالَ مَنْ یحْیی الْعِظَامَ وَهِی رَمِیمٌ قُلْ یحْییهَا الَّذِی أَنشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ»[2]

ترجمه:

می‌گوید: چه كسی می‌تواند این استخوانهائی را كه پوسیده و فرسوده‌اند زنده گرداند ؟ !(78) ‏بگو : كسی آنها را زنده می‌گرداند كه آنها را نخستین بار ( از نیستی به هستی آورده است و آنها را بدون الگو و مدل ) آفریده است، و او بس آگاه از ( احوال و اوضاع و چگونگی و ویژگی ) همه آفریدگان است .‏(79)

 در عالم برزخ نیز خوب و یا بد بودن جایگاه انسانها بستگی به اعتقادات و رفتار و عملکرد آنها در زندگی دنیا دارد اگر میت، مؤمن و پرهیزکار باشد در همان وهله ی نخست که در قبر نهاده می شود به بهشت مژده داده می شود و روزنه ای از بهشت برایش گشوده می شود و جایگاهش در بهشت به او نشان داده می شود.

اگر میت، کافر یا مشرک یا معصیت کار باشد روزنه ای از جهنم برایش گشوده می شود و جایگاهش در آن به او نشان داده می شود، پس قبر برای مؤمنان و پرهیزکاران آغاز خوشی و شادی و برای گناهکاران آغاز غم و عذاب است.

 در روایت صحیح آمده است:

«مَرَّ النَّبِی (صلى الله علیه و سلم) عَلَى قَبْرَینِ فَقَالَ إِنَّهُمَا لَیعَذَّبَانِ وَمَا یعَذَّبَانِ مِنْ كَبِیرٍ، ثُمَّ قَالَ - بَلَى أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ یسْعَى بِالنَّمِیمَةِ وَأَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ لاَ یسْتَتِرُ مِنْ بَوْلِهِ» [3]

ترجمه: رسول خدا(صلی الله علیه وسلم) از کنار دو قبر گذر نمود پس فرمودند: صاحبان این دو قبر عذاب داده می شوند، البته عذابشان بخاطر گناه کبیره نمی باشد، آما یکی از آنها سخن چینی می کرد و دیگری از نجاست پرهیز نمی کرد.

قران مجید در مورد گناهکاران خصوصا آل فرعون می فرماید: قبل از فراء رسیدن قیامت در عالم برزخ هر صبح و شام بر آتش عرضه میگردند و مورد عذاب قرار می گیرند: «النَّارُ یعْرَضُونَ عَلَیهَا غُدُوّاً وَعَشِیاً وَیوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ».[4]

آن آتش دوزخ است كه بامدادان و شامگاهان، آنان بدان عرضه می‌شوند (این عذاب برزخ ایشان است) و امّا روزی كه قیامت برپا می‌شود (خداوند به فرشتگان دستور می دهد): خاندان فرعون (و پیروان او) را به شدیدترین عذاب دچار سازید.

القصّه اینکه انسان وقتی به پایان زندگی در این دنیا رسید و روح از بدنش خارج گردید و توسط زندگان مورد غسل، کفن و دفن قرار گرفت اعمالش به پایان می رسد. چنانچه در روایت صحیح آمده است رسول خدا (صلی الله علیه وسلم) می فرماید: « إِذَا مَاتَ الإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْهُ عَمَلُهُ إِلاَّ مِنْ ثَلاَثَةٍ إِلاَّ مِنْ صَدَقَةٍ جَارِیةٍ أَوْ عِلْمٍ ینْتَفَعُ بِهِ أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ یدْعُو لَهُ ».[5]

ترجمه: رسول خدا فرمودند: زمانی که انسان وفات می کند تمامی اعمالی که انجام داده از وی قطع می شود(ثواب داده نمی شود) مگر از صدقه جاریه،علم منفعت بخش یا فرزند صالح و نیکی که برای او دعای خیر کند.

ادامه دارد.......

[1]-سوره مومنون آیه 100

[2] . یس آیه 78-79

[3] -صحيح بخاري 2/124

[4]-غافر آیه 46

[5] -صحیح مسلم .5/73